Αμφίπλευρος Συντονισμός. Τι ακριβώς είναι ;
Είναι η ικανότητα να χρησιμοποιεί και τις δυο πλευρές του σώματός του ταυτόχρονα και συντονισμένα.
Οι δεξιότητες του αμφίπλευρου συντονισμού εμφανίζονται στην βρεφική ηλικία. Στα μωρά αρέσει να κινούν ταυτόχρονα τα δυο χέρια τους για να διερευνήσουν ή να αγγίξουν διάφορα αντικείμενα. Η ταυτόχρονη κίνηση των χεριών ή των ποδιών όπως στην εικόνα ονομάζεται συμμετρική κίνηση.
Καθώς το μωρό μεγαλώνει και αναπτύσσεται, θέλοντας να κινηθεί μαθαίνει να μπουσουλάει, και με αυτόν τον τρόπο μαθαίνει να χρησιμοποιεί κάθε πλευρά του σώματος με ένα ρυθμικό τρόπο, συγχρονίζοντας τις δυο πλευρές πρώτα την μια και μετά την άλλη. Το μπουσούλημα αποτελεί ένα ζωτικό μέρος της ανάπτυξης ενός μωρού, καθώς δίνει τεράστιες ευκαιρίες για την ανάπτυξη καλών δεξιοτήτων αμφίπλευρου συντονισμού και το προετοιμάζει για τη προτίμηση κυρίαρχου χεριού (πλευρίωση). Οι κινήσεις αυτές ονομάζονται αμοιβαίες κινήσεις αμφ.συντονισμού.
Καθώς το παιδί συνεχίζει να αναπτύσσεται, στην καθημερινότητα του προκύπτουν μια ποικιλία από αμοιβαίες δεξιότητες αμφίπλευρου συντονισμού, όπως το περπάτημα, το τρέξιμο και η αναρρίχηση. Οι δύο πλευρές να πράττουν το ίδιο έργο, μία πλευρά κάθε φορά. Δραστηριότητες για τις αμοιβαίες δεξιότητες αμφ.συντονισμού για τα χέρια, παρατηρούμαι όταν τραβάμε ένα σχοινί με τα δυο χέρια και αντίστοιχα για τα πόδια, στην ιππασία και στο ποδήλατο ακόμα και στην κούνια της παιδικής χαράς.
Η επόμενη φάση ανάπτυξης του αμφίπλευρου συντονισμού ονομάζεται ασύμμετρη κίνηση. Αυτό σημαίνει ότι και οι δύο πλευρές του σώματος (δεξιά- αριστερά ή άνω- κάτω) εργάζονται μαζί. Η κάθε μια πλευρά κάνει διαφορετική αλλά συμπληρωματική εργασία προς την άλλη. Το ένα χέρι οδηγεί και το άλλο υποστηρίζει.
Κοιτώντας αυτό το παιδί να κόβει με ψαλίδι παρατηρούμαι. Έχει αναπτύξει τον ασύμμετρο αμφίπλευρο συντονισμό, όταν στο ένα χέρι κρατάει το χαρτί, ενώ από την άλλη πλευρά κόβει με το ψαλίδι. Το ίδιο βλέπουμε όταν περνάει χάντρες σε κορδόνι, Ζωγραφίζει σε χαρτί ακόμα και όταν κλωτσάει μια μπάλα. Οι δραστηριότητες αυτές απαιτούν το ένα χέρι ή πόδι να είναι “ενεργό” ενώ το άλλο χέρι ή πόδι ν α υποστηρίζει- συμπληρώνει. Μέχρι την ηλικία των 4, τα περισσότερα παιδιά έχουν επιτύχει κάποιο μέτρο επάρκειας για την ανάπτυξη αυτής της δεξιότητας.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η άλλη πλευρά παραμελείται. Στην πραγματικότητα, η άλλη πλευρά έχει ένα σημαντικότατο ρόλο να διαδραματίσει, για παράδειγμα ως βοηθός κρατώντας το χαρτί ενώ το προτιμώμενο χέρι γράφει ή στο χειρισμό του χαρτιού ενώ το προτιμώμενο χέρι κόβει με ψαλίδι. Καθώς το παιδί συμμετέχει στις δραστηριότητες αυτές αναδύεται η δυνατότητα περάσματος μέσης γραμμής του σώματος.
Μέσω όλων αυτών των εξελίξεων, το Αιθουσαίο σύστημα (Ρυθμίζει τη θέση του σώματος σε σχέση με την βαρύτητα, τη στάση του κορμού, την ισορροπία και τη διατήρηση σταθερού οπτικού πεδίου) παίζει ζωτικό ρόλο. Τα παιδιά με φτωχή επεξεργασία του αιθουσαίου συστήματος μπορεί κάλλιστα να καθυστερήσουν την ανάδειξη των δεξιοτήτων του αμφ.συντονισμού. Γι ‘αυτό το λόγο, πολλοί εργοθεραπευτές συνιστούμε τη χρήση δραστηριοτήτων με κίνηση για την ενίσχυση (μέσω του αιθουσαίου συστήματος) του αμφ.συντονισμού.
Μήπως το παιδί σας έχει δυσκολίες αμφίπλευρου συντονισμού;
Μήπως το παιδί σας δυσκολεύεται ή φαίνεται αδέξιο κατά τη διάρκεια των παρακάτω δραστηριοτήτων;
- Λεπτή Κίνηση
- Να δέσει ή να λύσει τα κορδόνια του παπουτσιού.
- Να περάσει χάντρες σε κορδόνι
- Να κόψει διάφορα σχήματα με το ψαλίδι.
- Να φάει με μαχαίρι και πιρούνι.
- Να τραβήξει μια γραμμή με χάρακα.
- Έχει την τάση να μην κρατάει το ποτήρι όταν βάζει «χύμο».
- Aδρή Κίνηση
- Να πηδήσει ανάμεσα σε στεφάνια.
- Άλματα (προσγείωση στα δυο ποδιά ομοιόμορφα).
- Η σύλληψη μετά από αναπήδηση της μπάλας στο έδαφος ή στον τοίχο.
- Παλαμάκια με ρυθμό ενώ παίζει μουσική.
- Να κάνει “πετάλι” στο ποδήλατο
- Κούνια (σε παιδική χαρά) να κινείται αυτόνομα.
- Πηγή: “ot mom fine motor activities”, Tracey le Roux BSc (OT)
Σαβουλιάν Αλέξ, Εργοθεραπευτής.