Οι δεξιότητες λεπτής κίνησης αναφέρονται στην ικανότητα να χρησιμοποιούμε τα δάχτυλα ώστε να ελέγχουμε και να χειριζόμαστε μικρά αντικείμενα με επιτυχία. Ένα παιδί χρησιμοποιεί τις λεπτές κινητικές δεξιότητές του όταν περνάει χάντρες σε κορδόνι, όταν ανοίγει μανταλάκια ή ακόμα κι όταν χρησιμοποιεί το ποντίκι του υπολογιστή. Ωστόσο οι πιο σημαντικές λεπτές κινητικές ικανότητες που χρειάζεται ένα παιδί κατά την έναρξη της επίσημης εκπαίδευσης στο Δημοτικό, είναι η δυνατότητα να κόβει εύστοχα με ψαλίδι και ικανότητα να ελέγχει ορθά ένα μολύβι ώστε να γραφεί καλά.

 

 

Τέσσερις σημαντικές αρχές για την ορθή ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας

1. Ορθοστατικός έλεγχος

Ο Ορθοστατικός έλεγχος προέρχεται από τους μεγαλύτερους μυς του ώμου και του κορμού που βοηθούν το παιδί να κάθεται ίσια (χωρίς να καμπουριάζει ή να βουλιάζει στην καρέκλα) με αποτέλεσμα να σταθεροποιεί το χέρι και να απελευθερώνει την κίνηση των δακτύλων. όταν αυτή η αρχή είναι επισφαλής τότε το παιδί μπορεί να πιάνει το μολύβι πολύ σφιχτά για να χει καλύτερο έλεγχο ή να το πιέζει πολύ πάνω στο χαρτί ή να δίνει μεγαλύτερη πίεση στον ώμο. Επίσης τα παιδιά με αδύναμο  ώμο και μυς κορμού κουράζονται εύκολα.

Οι δραστηριότητες για ενδυνάμωση των μυών του κορμού και της ωμικής ζώνης. Θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας. Οι γονείς θα πρέπει να ενθαρρύνουν τα παιδιά να σκαρφαλώνουν, να αναρριχώνται, να σπρώχνουν και να τραβάνε όσο μπορούν περισσότερο στην καθημερινότητά τους.

2. Απτική αντίληψη

Όταν το παιδί έχει φτωχή απτική αντίληψη (αντίληψη αφής) νιώθει σαν να φοράει συνέχεια λαστιχένια γάντια. Ίσως να μην υπάρχει κάποια δυσλειτουργία με τα νεύρα του χεριού αλλά ο εγκέφαλος δεν επεξεργάζεται σωστά την πληροφορία που δέχεται από τα χέρια. Ένα παιδί με φτωχή απτική αντίληψη, μπορεί να είναι πολύ αδέξιο ρίχνει πάντα μικρά αντικείμενα ή αφήνει να του γλιστρήσουν μέσα από τα χέρια του. Το παιδί μπορεί να κρατάει το μολύβι πολύ σφιχτά ώστε να αισθάνεται σιγουριά. Η βασική ιδέα των δραστηριοτήτων αντίληψης της αφής είναι το παιδί σας πρέπει να μάθει να αναγνωρίζει αντικείμενα μονό με το άγγιγμα χωρίς να τα βλέπει. Η κάλυψη των ματιών μπορεί για κάποια παιδιά να είναι μια αγχωτική διαδικασία. Οπότε είναι πολύ πιο διασκεδαστικό να  κρύψετε αντικείμενα μέσα σε κλειστή τσάντα ή διάφορα δοχεία γεμάτα με όσπρια, ρεβίθια κτλ

3. Μύες χεριών και δακτύλων

Οι καλές λεπτές κινητικές δεξιότητες απαιτούν ισχυρούς μύες χεριών και δαχτύλων, η σωστή συνεργασία αυτών ονομάζεται λεπτή κινητική επιδεξιότητα- ικανότητα. Προκειμένου ένα παιδί να ελέγξει σωστά το μολύβι και να αναπτύξει καλές δεξιότητες γραφής, όλοι  οι μύες των χεριών πρέπει να λειτουργούν συντονισμένα και απολύτως συγχρονισμένα. Ειδικότερα τα τρία δάχτυλα τα οποία συνεργάζονται για να ελέγχουν το μολύβι: ο αντίχειρας, ο δείκτης και ο μέσος, το οποίο ονομάζεται «τριποδική λαβή». Όταν όμως οι μύες αυτοί είναι αδύναμοι και ασυντόνιστοι τότε μπορεί να δυσκολεύεται να κρατήσει και να τοποθετήσει με ακρίβεια μικροσκοπικά αντικείμενα ή να χειρίζεται επιδέξια ένα μολύβι και ένα ψαλίδι. Αυτό το παιδί μπορεί επίσης να δυσκολευτεί να κινήσει με ακρίβεια ένα ή δυο δάχτυλα ταυτόχρονα ή να περιστρέφει αντικείμενα γύρω από το χέρι του. Δραστηριότητες που θα βοηθήσουν το παιδί σας να αναπτύξει την λεπτή κινητική ικανότητα μπορεί να είναι το άπλωμα των ρούχων και συγκεκριμένα τα μανταλάκια αλλά και η κοπή με το ψαλίδι όπου θα ενισχύσει σημαντικά τους μύες των χεριών.

4. Αμφίπλευρος συντονισμός

Αυτή είναι η ικανότητα να χρησιμοποιεί και τις δυο πλευρές του σώματός του ταυτόχρονα και συντονισμένα. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί ανούσιο όταν αναφερόμαστε σε ικανότητες λεπτής κίνησης. Αλλά αν το αριστερό και το δεξί χέρι δεν δουλεύουν συγχρονισμένα το παιδί σας μπορεί να δυσκολευτεί με τις δραστηριότητες λεπτής κίνησης, όπως το δέσιμο κορδονιών, να χρησιμοποιεί ένα μαχαίρι και ένα πιρούνι στο γεύμα του ή ακόμα και  να τραβήξει μια γραμμή με χάρακα. Δραστηριότητες που θα ενισχύσουν τον αμφίπλευρο συντονισμό είναι το παιχνίδι με την μπάλα, η πλαστελίνη, το σχοινάκι γυμναστικής αλλά και στην άμμο να κάνει το αγγελάκι.

Άλεξ Σαβουλιάν -εργοθεραπευτής

Πηγή: “ot mom fine motor activities”, Tracey le Roux BSc (OT)